Welke beestjes leven in mijn vijver? (8)

Vijvers zijn geweldige verzamelplaatsen voor insecten en kleine diertjes. Het zou logisch zijn om kikkers en (grote) vissen in een vijver te hebben, maar ook katten, vogels en vele insecten worden vaak in en rond vijvers gezien. Hoewel de kans groot is dat je je nu insecten voorstelt, weten we dat je niet meteen weet hoe die insecten heten. Het identificeren van waterdiertjes is niet zo eenvoudig als het lijkt. Daarom nemen we je in deze blog mee in de wereld van vijvers en vertellen we je welke waterinsecten erin leven. Kijk na het lezen van deze blog eens in je vijver en je herkent alle waterdiertjes die in je vijver zitten. 

De invloed van het vijverwater op de hoeveelheid waterdiertjes

Van klein tot kleiner, van zichtbaar tot onzichtbaar, jouw vijver wemelt van de vijverbeestjes. Het aantal waterorganismen in een vijver spreekt boekdelen over de waterkwaliteit. Op troebel en (sterk) vervuild water in je vijver komt vanzelfsprekend minder bezoek van beestjes. In de buurt van en in helder en schoon water zie je vaak meer insecten en waterdiertjes.

Veel voorkomende waterdiertjes

Omdat er zoveel soorten waterdiertjes zijn, is het onmogelijk om ze hier één voor één in kaart te brengen. Daarom zullen we hieronder kort de meest voorkomende beschrijven.

De mug

Muggen zijn maar al te bekend met hun kleine, dunne lijfjes en zes dunne lange poten. Ze hebben twee voelsprieten (een soort korte antennes) waarmee ze kunnen ruiken, een kleine kop en een zichtbare zuigmond. Muggen zijn relatief onopvallende waterdiertjes die zich voeden met plantensappen zoals nectar. Ze blijven graag in de buurt van je vijver, want daar leggen ze hun eieren. Dit doen ze in stilstaand water, waar de larven ongestoord opgroeien. In de buurt van stromend water zul je aanzienlijk minder muggen zien. Muggenlarven met een zwarte of bruine kleur komen uit eieren die in water zijn gelegd. Als de larven leven filteren ze kleine eencellige algen en diertjes uit het water, die zelf een belangrijke voedselbron zijn voor andere dieren. De meeste larven bevinden zich onder het wateroppervlak, waar het meeste zonlicht en de hoogste concentratie zuurstof te vinden zijn. Ze duiken alleen de diepte in als ze gestoord worden. Zijn er veel muggen in je tuin? Lok dan de muggenlarvale vijanden naar je vijver door voor voldoende begroeiing te zorgen. Zo voorkom je grote hoeveelheden muggen rondom je vijver op een natuurlijke manier.

De libelle en waterjuffer

Libellen en waterjuffers zijn verwant, je kunt ze herkennen aan hun lange achterlijf en brede vleugels. Libellen zijn er in veel verschillende kleuren. Libellen en waterjuffers komen op veel plaatsen op en rond het water voor, omdat de eitjes van beide waterorganismen de kans krijgen zich te ontwikkelen in de schone en veilige omgeving van rustig vijverwater. Ben je benieuwd naar welk waterleven er in jouw vijver drijft? Met behulp van een schepnet kun je alle kleine beestjes verzamelen in een bak en ze goed bekijken.

Trek meer vogels aan voor een natuurlijke balans

Bouw een vijver in je tuin en je trekt meer vogels aan. Denk bijvoorbeeld aan merels en roodborstjes. Vijvers zonder vissen maken tuinen aantrekkelijk voor (grote groepen) insecten. Deze insecten in vijvers zijn voor veel vogels heerlijke tussendoortjes. Maak je vijver nog aantrekkelijker met een beek of waterpartij.

Een vijver zit vol met nuttige bacteriën. De meesten soorten bacteriën zie je niet maar zorgen er juist voor dat je vijver schoon blijft. Een schone vijver is dus een goed teken. Soms veroorzaken bacteriën ook helder water. Kortom, ze zijn onmisbaar. Soms is het goed om je vijver een handje te helpen en zelf vijverbacteriën toe te voegen. Bijvoorbeeld in het voorjaar tijdens de opstart van het nieuwe vijverseizoen. Indien je zelf ook zwemt in je vijver maak dan gebruik van bacteriën die ook bedoeld zijn voor zwemvijvers, bijvoorbeeld de Natural Clear of de Sludge Reducer van Microbe-Lift. Zou blijft de natuurlijke balans van het water lange tijd op peil.

De waterkever

De waterkever, dytiscus marginalis, behoort tot de keverorde en is met een lichaam van ruim 3,5 centimeter een van de grootste keversoorten die in Nederland en België leeft. Een waterkever leeft voornamelijk in het water, maar ze kunnen ook vliegen. Dit doen ze met de achtervleugels die verstopt zitten onder het dekschild. Zo vliegen ze bijvoorbeeld van de ene naar de andere vijver, om daar weer kopje onder te gaan. Wist je trouwens dat de waterkever ondanks dat hij onder water leeft, nooit nat wordt? Dit komt door speciale klieren in de borst van de waterkever. Deze scheiden een wasachtige substantie uit die al het water tegenhoudt. Waterkevers zijn over het algemeen niet erg geliefd bij vijverbezitters. Dit komt doordat het echte rovers zijn die vrijwel alles eten en te pakken willen krijgen. Denk hierbij aan de andere waterinsecten uit deze lijst, kleine visjes en kikkervisjes, maar bijvoorbeeld ook aan salamanders, wormen, slakken en andere waterkevers. De larven van waterkevers, die ruim 7 centimeter lang kunnen worden, zijn nog gehaaider wat betreft hun speurtocht naar voedsel. Zij zijn bijvoorbeeld niet bang om op vissen te jagen die groter zijn dan zijzelf! Soms slagen ze er ook in om deze te vangen.

Het schrijvertje

Schrijvertjes zijn waterinsecten die sterk lijken op waterkevers. Het is dus geen verrassing dat een andere naam voor dit dier de spinnerkever is. Schrijvertjes kunnen boven en onder water en op het land leven. Op het land en op het water kunnen schrijvertjes zeker ademen. Onder water is dit echter niet mogelijk. Daarom draagt een schrijvertje een luchtbel bij zich waardoor hij tijdelijk onder water kan ademen. Een ander kenmerk waar je het schrijvertje aan kunt herkennen zijn de vier ogen die dit waterbeestje heeft, die los van elkaar kunnen zien. De bovenste twee ogen worden bijvoorbeeld gebruikt om het wateroppervlak te scannen op vijanden, terwijl de onderste twee ogen worden gebruikt om te controleren op bedreigingen onder het wateroppervlak of de bodem. Schrijvers zijn sociale dieren en leven meestal in groepen.

De watermijt

De watermijt is met een grootte van ongeveer één millimeter namelijk ontzettend klein. Het is echter ook weer niet onmogelijk om de watermijt te spotten. Zeker de bekendste soort, de rode watermijt, valt op door zijn kleur en is dus sneller te herkennen. Je verwacht misschien dat de watermijt door zijn kleine omvang een favoriete maaltijd is voor veel grotere waterdieren. Toch is dit niet helemaal het geval. Gewervelde dieren zoals salamanders eten bijvoorbeeld geen watermijten. Hoewel ze het wel proberen, zorgt de stof die de watermijt uitscheidt op het moment dat ze opgegeten worden ervoor dat veel dieren ze direct weer uitspugen. Ongewervelde dieren doen echter niet zo moeilijk. Zij eten de watermijt wel gewoon op. Zelf eet de watermijt vooral watervlooien en de larven van andere insecten. Bijzonder aan de watermijt is de manier waarop de jongen opgevoed worden. Dit gebeurt namelijk niet in bijvoorbeeld een nest, maar met behulp van andere insecten. De jongen leven als parasiet op deze insectensoorten, totdat ze groot genoeg zijn om zelfstandig te leven.

De schaatsenrijder

De schaatsenrijder, gerris lacustris, is een van die waterinsecten waar ik het eerder over had. Wat mensen en de meeste dieren niet kunnen, kan de schaatsenrijder wel. Dit waterinsect kan namelijk over (stilstaand) water lopen. Dit doen ze door kleine golfjes te maken met hun poten en zich hier vervolgens tegen af te zetten, waardoor ze in beweging komen. De hoge oppervlaktespanning zorgt ervoor dat de schaatsenrijder niet door het water valt, maar keurig blijft drijven. Zo kun je een schaatsenrijder eenvoudig herkennen. De schaatsenrijder kan in principe op zowel het land als op het water leven. Op het water leven ze voornamelijk van kleine dieren die in het water terecht zijn gekomen. Denk bijvoorbeeld aan vliegjes en kevers. Waterinsecten en kleine vissen zijn echter ook niet allemaal veilig. Als ze eenmaal ten prooi zijn gevallen aan de schaatsenrijder doorboort deze zijn slachtoffers met zijn snuit en zuigt hij de ingewanden uit.

Het bootsmannetje

Dit waterinsect wordt door zijn opvallende manier van zwemmen ook wel een rugzwemmer genoemd. Je raadt het al: hij zwemt voornamelijk op zijn rug. Door deze typische manier van zwemmen lijkt zijn lichaam erg op de onderkant van een boot, wat de naam bootsmannetje nader verklaart. Bootsmannetjes hebben een bruine of roze kleur die voor een goede camouflage zorgt. Bootsmannetjes zijn bij de meeste soorten vijvers en veel vijverliefhebbers geliefde insecten. Hun prooi bestaat namelijk uit insecten en dieren die op of net onder het wateroppervlak leven. Hierbij moet je denken aan vissen, kikkervisjes en waterinsecten, maar ook aan muggenlarven en eitjes. En vooral deze laatste zorgt ervoor dat ze gewaardeerd worden. Hoe meer muggenlarven er immers opgegeten worden, hoe minder groot de kans is dat wij geprikt zullen worden door die bloedzuigers van muggen.

Al met al is er volop leven in en rondom jouw vijver. Echter wil je natuurlijk ook dat je vijver, vissen, waterplanten, algen en het onderwaterleven gezond en in balans blijven. TOP Koistore biedt een ruim assortiment aan koi- en vijverbenodigdheden. Neem eens een kijkje in ons assortiment.