Een vijverfilter schoonmaken, hoe doe je dat? (31)

Voor een goede werking van een vijverfilter is periodiek onderhoud erg belangrijk. We willen natuurlijk zo min mogelijk onderhoud hebben aan een filter, maar afhankelijk van het type filter is onderhoud in bepaalde mate altijd noodzakelijk. In deze blog vertellen we hoe je een vijverfilter kunt schoonmaken. Ook hebben we het over verschillende typen vijverfilters en hoe je deze typen kunt schoonmaken. 

Waarom is het belangrijk mijn vijverfilter schoon te maken?

Om te weten welk onderhoud voor je filter nodig is voor de juiste werking van het filter is het belangrijk om onderscheid te maken tussen het voorfilter en het biologisch filter. Een voorfilter haalt zo veel mogelijk organisch afval uit het water, zodat deze geen belasting meer vormen op het vijverwater. Denk hierbij aan ammoniak die aanwezig is in de ontlasting van de vissen. Ook slechte bacteriën zullen goed gedijen in een omgeving met veel organische belasting. Dit willen we natuurlijk voorkomen. Ook afval van bladeren en dode plantenresten zullen de waterkwaliteit erg verslechteren.

Na het voorfilter komt altijd het biologisch filter. In dit gedeelte van het filter vindt het biologisch proces plaats waarbij ammoniak wordt omgezet naar nitriet en uiteindelijk naar nitraat(nitrificatie). Dit proces is erg belangrijk omdat ammoniak en nitriet giftig zijn voor je vissen bij een te hoge concentratie in het water. De ammoniak komt vrij uit de kieuwen en ontlasting van de vissen. De bacteriën in het biologisch filter werken het beste in een omgeving met veel zuurstof en bijna geen organische belasting. Hierbij mag er dus wel een kleine hoeveelheid organische belasting als voeding voor de bacteriën aanwezig blijven.

Om de werking van het filter zoals hierboven omschreven zo goed mogelijk te laten werken is het belangrijk om onderhoud te verrichten en de vijverfilter periodiek schoon te maken, wat ten goede komt aan de waterkwaliteit en werking van het filter. 

Het voorfilter

Het voorfilter kunnen we helpen door er voor te zorgen dat al het organische afval tijdig uit het systeem verdwijnt. Denk hierbij bijvoorbeeld aan organisch afval in de filterborstels, of afval wat zich opstapelt in de goot van een trommelfilter. Als het afval uit het systeem snel verdwijnt, dan zullen schadelijke stoffen hieruit geen kans hebben om de waterkwaliteit te verslechteren. Tijdig de vijverfilter schoonmaken is daarom belangrijk om het voorfilter zo schoon mogelijk te houden. 

Het biologisch filter

Op het biologisch gedeelte van het filter moeten we echter iets zuiniger zijn. Miljoenen bacteriën die zich hebben gehecht aan het filtermateriaal in het biologisch gedeelte willen we namelijk niet kwijtraken. Bij te hardnekkig onderhoud is de kans dan ook groot dat de goede bacteriën verloren gaan. Ook bij het uitdrogen van het filtermateriaal zullen veel bacteriën afsterven. Wanneer er te veel organisch afval in het biologisch filter aanwezig is, zullen de bacteriën verstikken en dus geen kans hebben voor de nitrificatie. Tijdens het schoonmaken van het biologisch gedeelte van de vijverfilter is het dus belangrijk om overtollig organisch afval te verwijderen en hierbij op te letten dat er niet te hardnekkig wordt schoongemaakt. Tevens dient het filtermateriaal continu in aanraking te blijven met het vijverwater zodat het niet kan uitdrogen. Ook is het belangrijk dat het filterproces zo snel mogelijk wordt hervat zodat de bacteriën in het biologische gedeelte weer nieuwe voeding krijgen vanuit het vijverwater. Wanneer bacteriën bijvoorbeeld een aantal uur geen nieuwe voeding krijgen zullen er al bacteriën afsterven.

Hoe maak ik mijn vijverfilter schoon?

Afhankelijk van het type filter kun je bekijken wat de beste manier is om de vijverfilter schoon te maken en onderhoud te plegen aan de filter. Hieronder bespreken we de meest voorkomende filtratiesystemen. 

• Meerkamerfilter

Bij een meerkamerfilter zijn er meestal afvoerkranen aanwezig waarbij je de verschillende kamers apart kunt leeglaten. De borstels van het voorfilter kunnen er vaak worden uitgehaald en deze mogen helemaal worden schoongemaakt. De biologische kamers van de vijverfilter met bijvoorbeeld matten kunnen vaak al genoeg worden schoongemaakt door het meeste vuil er af te kloppen en de kamer een aantal keer vol te laten lopen en leeg te laten met de afvoerkraan.

• Trommelfilter

Een trommelfilter heeft een goot waarin vuil kan blijven hangen wat niet goed is weggespoeld. Wanneer dit zich opstapelt kan er een grote hoeveelheid vuil blijven liggen en zal tijdens het spoelen het nieuwe afval niet uit het water verdwijnen. Om dit te voorkomen kun je de vijverfilter schoonmaken door met een tuinslang in te spuiten en eventueel met een borsteltje de goot schoon te maken. Indien je de goot kunt laten overstromen met vijverwater heb je geen tuinslang meer nodig. Ook vuil dat is blijven liggen op de bodem van het trommelfilter kan worden verwijderd met een borsteltje en worden weggespoeld indien er een afvoerkraan aanwezig is. De biologische kamers na het trommelgedeelte kunnen op dezelfde manier worden schoongemaakt als de meerkamerfilter.

• Beadfilter

Het schoonmaken van een beadfilter wordt uitgelegd op het plaatje, welke wordt meegeleverd met het filter. Dit kan per beadfilter verschillen. Omdat er vaak veel organische belasting in het beadfilter terecht komt is het noodzakelijk om deze tijdig te reinigen. Vaak kun je aan de flow van het systeem zien dat het beadfilter vervuild is. De flow zal dan namelijk verminderen omdat het water niet meer goed door de beads kan stromen naar de uitgang van het filter.

• Zeefbochtfilter

Bij een zeefbochtfilter blijft het organisch afval dat is gescheiden van het water op de zeef liggen. Als dit niet tijdig wordt verwijderd zal het water door het afval gaan stromen en komt er dus meer vervuiling in het water terecht. Het vuil kan tijdig met een borsteltje van de zeef worden verwijderd. Via de afvoerkraan kan het vuil dan uit het filter worden gespoeld.

Hoe vaak maak ik mijn vijverfilter schoon?

Afhankelijk van de vervuiling van het filter kan je bepalen hoe vaak de vijverfilter schoongemaakt dient te worden. Het voorfilter moet hierbij dus zo schoon mogelijk blijven en het biologisch filter mag een minimale hoeveelheid organische belasting bevatten. Sommige biologische filters hebben bijna geen onderhoud nodig, denk hierbij aan een bewegend bed filter. Hier zal namelijk meestal geen organische belasting blijven hangen waardoor het zelfs beter is om geen onderhoud te doen zodat de bacteriën zich goed kunnen blijven hechten aan het materiaal. Ook bepaald de werking van het voorfilter natuurlijk de belasting voor het biologisch filter. Als er veel afval in het water blijft na het voorfilter, dan zal het biologisch filter ook vaker moeten worden schoongemaakt.